Organ Nakli Nedir?
Bir organın donör kişinden yani organ verici kişinin vücudundan çıkarılarak, hasarlı veya eksik organı bulunan kişinin vücuduna yerleştirilmesi olarak yapılan operasyonun adına organ nakli denilmektedir. Bu operasyonlar gerçekleştirilirken donör ve alıcı aynı yerde olabileceği gibi farklı yerlerde de olmaları mümkündür.
Nakledilecek olan dokular veya organlar canlı bir bedenden alınabileceği gibi kadavradan da alınabilmektedir. Transplantasyon tıbbın ve modern tıbbın en zorlu bölümleri arasında yer almaktadır. Karmaşık pek çok işlemi içerisinde barındıran bu zorlu görev alanında uzman kişilerce yapılmalı ve yapılan işlem sonrası alıcı ve verici de mutlaka kontrol altında tutulmalıdır. Tıbbın ve teknolojinin gelişmesine paralel olarak bu işlemlerin yapılabilirliği giderek artış göstermektedir.
Organ Nakli Hangi Organlar İçin Uygulanabilir?
Günümüzde sorunsuz ve başarılı bir biçimde uygulanabilen organ nakilleri arasında kalp, karaciğer, böbrekler, pankreas, bağırsaklar, uterus ve timus yer almaktadır. Nakil işlemi gerçekleştirilebilen dokular arasında ise kemikler, kornea, tendonlar, kalp kapakçıkları, deri, sinir ve damarlar yer almaktadır.
Küresel olarak bakıldığında en çok nakledilen organın böbrekler olduğu görülmektedir. Böbrekleri karaciğer ve daha sonrasında kalp izlemektedir. Dokular arasında ise kornea nakli en yaygın nakiller arasında dikkat çekmektedir.
Başarılı bir organ nakli için en önemli husus, vücudun nakledilen doku veya organa karşı bir tepki göstermemesidir. Vücudun organı reddetmesi durumunda hemen organın vücuttan çıkarılması söz konusu olabilmektedir.
Organ Nakli Türleri Nelerdir?
Doku ve organ nakli alıcı kişinin kim olduğuna bakılarak birkaç türde gerçekleştirilebilmektedir. Kişinin kendi vücudundan doku alınması esasına dayanan otogreft organ naklinde alıcı ve verici aynı kişidir. Otogreft nakle verilebilecek en iyi örnek bypass ameliyatları verilebilir. Aynı tür iki birey arasında gerçekleştirilen nakillere allogreft adı verilmektedir. Allogreft canlı kişiler arasında olabileceği gibi kadavradan da olabilmektedir.
Çeşitli nedenlerden ötürü zincirleme olarak gerçekleştirilmesi gereken nakillerde bulunmaktadır. Bu nakillere domino nakilleri adı verilmektedir. Bu türe verilebilecek en iyi örnek ise iki akciğerin değiştirilmesi gereken durumlarda akciğerler ile birlikte kalbinde çıkarılması ve böylelikle daha kolay çalışılmasıdır. Daha iyi sonuç alabilmek için bu uygulamaların kullanılması amaçlanmaktadır.
Kimler Organ Nakli Bağışçısı Olabilir?
Bu sorunun tıbbi cevabı oldukça basitken, psikolojik ve toplumsal olarak cevabı kişileri biraz zorlamaktadır. Tıbben hemen hemen herkes organ bağışçısı olabilir. 18 yaşını doldurmuş ve akli dengesi yerinde herkes hastanelerin ilgili bölümlerine başvurarak organlarını ve dokularını bağışlayabilir.
Bir kişinin organlarını bağışladıktan sonra bu işlemini akrabaları ve yakınları ile paylaşması istenmektedir. Olası herhangi bir beyin ölümü esnasında ailenin bunu bilmesi ve bu yönde hareket etmesi için konulmuş yazılı olmayan bir kuraldır. Beyin ölümünün gerçekleşmesinin ardından hızlı bir biçimde organ nakli faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi içinde ailenin ölümü gerçekleşen kişinin organ bağışçısı olduğunu bilmesi büyük önem taşımaktadır.