Anatomi Grekçe kökenli bir kelimedir. Anlamının Türkçemizde ki karşılığı ise parçalara ayırmaktır. Bütün bilim dallarında olduğu gibi Anatomi de uzun tarihsel bir gelişime dayanmaktadır. Çok sayı da bilim adamının üzerinde çalışıp bugün ki modern anatomi düzeyine getirilmesinin temelini atan kişi A. Vesalius’tur. Kendisinden sonra bilim dünyasına ışık tuttuğu eserinin ismi ise “DE HUMANİCORPORİS FABRİCA” dır. 1770 lerin sonuna doğru ise anatomi üzerine müze kuran isim William Hunter’dir. Başarılı hekim anatominin yapı ve sistemlerini geniş bir kitleye kurduğu müze sayesinde tanıtarak tıbbın bir bilim dalı haline gelmesine katkı da bulunmuştur. Ülkemiz de anatomi teriminin öğretim amaçlı geliştirilmesine katkı sağlayanlar ise Şanizade Mehmet Ataullah Efendi ve Nurettin Berkol’dur. Modern anatomi kurucularından ise Prof. Dr. Zeki Zeren’dir.
Canlı anatomisi
Fonksiyonel anatomi olarak da adlandırdığımız bu terim 1925 yılın da ilk kez RUFFİNİ tarafından dile getirilmiştir. Anatominin ilerleyerek fonksiyonel anlamda geliştiğini göstermektedir. Eskiden uzun tarif ve kadavralarla yürütülen öğretim sistemi günümüz de fonksiyonel hale bürünerek klinik bilimlere ışık tutacak duruma gelmiştir. Çeşitli tıp bilimlerinin öğretiminde temel yerini almıştır. Bu sayede fonksiyon ve yapı bütünlüğü sağlanmıştır. Bu teknolojik gelişmeler sonucu hekim ve tüm sağlık personellerinin hizmetine çeşitli yardımcı cihazlar sunulmuştur. Bunlar;
- Bilgisayarlı tomografi- CT
- Ultrasaund cihazlar- US
- Pazitronemission tomografi- PET
- Manyetik rezonans görüntüleme- MRI'dır
Ayrıca endoskopik yöntemlerin kullanılmaya başlamasıyla da canlı vücudunun görülmeyecek noktası bulunmamaktadır.
Anatominin çeşitleri
Oldukça geniş bir bilim dalı olan anatomi temel bilgilerden ziyade çok sayıda çeşitlilik de içerdiği için farklı gruplar halin de sıralanmıştır.
- Makroskopik anatomi: gözle inceleme sonucu ortaya çıkan anatomi
- Mikroskobik anatomi: gözle görünmeyen doku ve organları mikroskopla inceleyen anatomi
- Gelişim anatomisi: canlıyı embriyodan başlayarak nekroz(ölüm) aşamasına kadar inceleyen anatomi
- Sistematik anatomi (hareket sistemi, dolaşım sistemi, sindirim sistemi, solunum sistemi, idrar ve üreme sistemi, iç salgılı bezler sistemi, sinir sistemi, duyu organları)
- Topografik anatomi: sistematik anatomi sonucunda insan vücudunu bölge bölge inceleyen anatomi
- Tıp eğitimi dışında kullanılan anatomi çeşitleridir.
Sportif anatomi tıp dışında kullanılan anatomiye en açık örnektir. Bu anatomi çeşitlerin de kullanılan ortak dil latince ve grekçedir. Tüm anatomik terimler ise genel ve özel olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Genel terimler daha çok sistemler de kullanılır. Özel terimler ise temel teşkil etmektedir.
Prof. Dr. Zeki Zeren anatominin insanlık için ne kadar önemli olduğunu belirmek üzere, anatominin tıp ve cerrahinin her bir bölümünde yol gösterici durumunda olan bir kılavuz olduğunu söylemiştir. Ayrıca bir kaptan için pusula ve harita ne ise doktorlar ve cerrahlar için de anatomi ve atlasın aynı şey olduğunu da ifade etmiştir.